Rewitalizacja Włocławek - rewitalizacja.wloclawek.eu

Włocławek jest jednym z pierwszych miast w Polsce wykorzystującym narzędzia przewidziane w ustawie o rewitalizacji. Przygotowano Gminny Program Rewitalizacji Miasta Włocławek na lata 2018-2028, będący efektem ponad dwuletniej pracy oraz zaangażowania interesariuszy rewitalizacji.

Przygotowanie procesu rewitalizacji
Na początek zdiagnozowano całe miasto w oparciu o wskaźniki. Do oceny sytuacji miasta opracowano narzędzie w postaci interaktywnej mapy funkcjonalnej, będącej programem informatycznym do gromadzenia, agregacji, analizowania i przestrzennej wizualizacji danych statystycznych. Podstawą programu jest baza danych, do której wprowadzane są dane odnośnie zjawisk społeczno-gospodarczych według adresów ich występowania. Mapa posłużyła do przestrzennej prezentacji danych na potrzeby delimitacji obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji metodą kartogramu, co pozwoliło przedstawić na mapie intensywność określonego zjawiska w granicach przyjętych pól odniesienia. Zakłada się, że narzędzie to będzie służyło do monitorowania zmian w obszarze. Mapa dostępna jest na stronie lokalnej bazy wiedzy o rewitalizacji.



W trakcie opracowania dokumentu urzędnicy intensywnie wsłuchiwali się w głos mieszkańców, w tym w formie spotkań, warsztatów, dyskusji, wywiadów, spacerów po obszarze rewitalizacji, a także społecznej działalności kawiarni obywatelskiej Śródmieście Cafe. Celem wypracowania rekomendacji do programu rewitalizacji powołano 10 zespołów tematycznych, skupiających się na najbardziej istotnych tematach, tj. standardy mieszkaniowe, nowa jakość przestrzeni publicznej, edukacja (dzieci i młodzieży), aktywizacja zawodowa, rozwój przedsiębiorczości, zadłużenie czynszowe, seniorzy, ale także aktywizacja społeczna i obywatelska, oferta spędzania wolnego czasu, wizerunek Śródmieścia.  Zespoły tematyczne pracowały w okresie od czerwca do września 2017 roku w formie warsztatowej nad rozwiązaniami dla konkretnego obszaru problemowego, a pracę każdego koordynował moderator. Łącznie, w trakcie 160 godzin pracy, odbyły się 54 spotkania z udziałem ponad 130 osób. Zestaw rozwiązań stanowił podstawę do wypracowania celów rewitalizacji i listy przedsięwzięć planowanych do realizacji. Równolegle odbywały się otwarte spotkania z mieszkańcami na włocławskich podwórkach. W programowaniu wykorzystano także potencjał studentów – w ramach porozumienia z Instytutem Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, podjęto współpracę na rzecz kształtowania i poprawy jakości przestrzeni miejskiej. W jego rezultacie Uniwersytet przeprowadził ćwiczenia terenowe ze studentami drugiego stopnia kierunku Gospodarka Przestrzenna. W wyniku dwudniowych ćwiczeń powstała baza danych, mapy tematyczne dotyczące aktualnego stanu zagospodarowania obszaru rewitalizacji oraz studenckie koncepcje i propozycje zmian.


WŁOCŁAWEK W FILMACH MINISTERSTWA FUNDUSZY I POLITYKI REGIONALNEJ



Zobacz nagrania z udziałem wszystkich samorządów biorących udział w konkursie "Modelowa Rewitalizacja Miast"

Jednym z obligatoryjnych elementów procesu partycypacji w rewitalizacji prowadzonej na ścieżce ustawowej jest powołanie Komitetu Rewitalizacji. Komitet Rewitalizacji stanowi forum współpracy i dialogu interesariuszy, czyli m.in. mieszkańców, wspólnot mieszkaniowych, przedsiębiorców, instytucji i organizacji pozarządowych, z organami gminy w sprawach dotyczących przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji oraz pełni funkcję opiniodawczo-doradczą – w przypadku Włocławka – dla Prezydenta Miasta. Komitet ma stanowić łącznik między organami gminy a pozostałymi interesariuszami rewitalizacji. Pierwszym korkiem na drodze do powołania Komitetu jest podjęcie uchwały rady gminy określającej zasady wyznaczania składu i działania Komitetu Rewitalizacji. Na podstawie wytycznych zawartych w tej uchwale podejmowane jest zarządzenie, w którym powołuje się Komitet Rewitalizacji, wskazując konkretnych członków tego Komitetu. We Włocławku Komitet Rewitalizacji powołano w styczniu 2019 r. na podstawie uchwały z października 2018 r. Włocławski Komitet liczy 22 członków i w pierwszym półroczu działania odbył już 6 posiedzeń. Miasto na bieżąco informuje o działaniach Komitetu zamieszczając porządek obrad, prezentacje i protokoły z posiedzeń na stronie lokalnej bazy wiedzy o rewitalizacji.



W oparciu o pracę zespołów tematycznych przygotowano także dokumenty o charakterze pomocniczym dotyczące m.in. zasadności wyznaczania specjalnej strefy rewitalizacji, powołania funduszu wsparcia remontów, wsparcia przedsiębiorczości, standardów organizacji przestrzeni czy funkcjonowania centrum aktywizacji i przedsiębiorczości. Na podstawie wskazanych dokumentów wypracowano m.in. docelowe zapisy uchwały w sprawie ustanowienia Specjalnej Strefy Rewitalizacji (dalej SSR, Strefa) na obszarze rewitalizacji miasta Włocławek – Uchwała nr VIII/57/2019 Rady Miasta Włocławek z dnia 9 kwietnia 2019 r.). Strefa swoim zasięgiem objęła cały obszar rewitalizacji Włocławka. Ustanowienie SSR umożliwia wprowadzenie pakietu narzędzi zapewniających sprawną realizację przedsięwzięć rewitalizacyjnych, w tym: udzielanie dotacji na prace budowlane, usprawnienie prowadzenia polityki remontowej w odniesieniu do wspólnot mieszkaniowych z udziałem gminy, ustalenie zasad przeprowadzek i eksmisji na czas wykonywania robót budowlanych najemców lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy na obszarze Strefy, ustalenia stron na podstawie danych zawartych w księgach wieczystych lub katastrze nieruchomości, realizację nowego celu publicznego związanego ze społecznym budownictwem czynszowym, wprowadzenie bonifikaty przy sprzedaży nieruchomości położonych na terenie Strefy, w przypadku przeznaczenia ich na cele zgodne z programem rewitalizacji. W 2019 roku miasto przewidziało 1 mln zł na dotacje do remontów na obszarze Strefy. W ramach przeprowadzonego naboru wpłynęło 10 wniosków o udzielenie dotacji. Jednocześnie miasto uruchomiło nabór tzw. informacji o zamiarze ubiegania się o dotację na remont w Specjalnej Strefie Rewitalizacji w 2020 roku. Wszelkie informacje o Specjalnej Strefie Rewitalizacji oraz naborach wniosków o dotację dostępne są na stronie lokalnej bazy wiedzy o rewitalizacji.

Miasto wypracowało także „Narzędziownik czyli ścieżki realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Włocławek na lata 2018-2028”. Dokument ma wskazywać kierunki dalszych działań wynikających z programu rewitalizacji z punktu widzenia roli gospodarza procesu rewitalizacji. Narzędziownik zawiera zalecenia i pomysły do wykorzystania na etapie realizacji interwencji rewitalizacyjnej, dzięki czemu zostanie zagwarantowana większa skuteczność oraz siła oddziaływania na kryzysy obszaru rewitalizacji. Dodatkowo zadbano o wskazanie ścieżki dochodzenia do realizacji danego narzędzia oraz jednostki odpowiedzialne za jego wdrożenie.

Nowe centrum Włocławka – Centrum aktywizacji i przedsiębiorczości
Flagowym projektem procesu rewitalizacji włocławskiego Śródmieścia jest zagospodarowanie kamienicy mieszczącej się przy ulicy 3 Maja 18 na centrum aktywizacji i przedsiębiorczości (zwane na wczesnym etapie koncepcji także „centrum rewitalizacji”). W przebudowanej kamienicy mieścić się będzie inkubator podmiotów ekonomii społecznej, punkt doradztwa prawno-zawodowego, bank pracy, kawiarnia obywatelska z podwórkiem partycypacyjnym, mieszkania dla uzdolnionych absolwentów szkół technicznych, mieszkanie i studio dla artysty – rezydenta pracującego z lokalną społecznością w ramach programu rezydencjalnego, a także siedziba Lokalnej Grupy Działania.

Przy współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich Oddział Bydgoszcz przeprowadzono konkurs urbanistyczno-architektoniczny na opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej rozbudowy, przebudowy budynku i zmiany sposobu użytkowania na centrum aktywizacji i przedsiębiorczości we Włocławku przy ul. 3 Maja 18. W odpowiedzi na konkurs wpłynęło 11 prac. Sąd konkursowy przyznał 2 nagrody – za 1 i 2 miejsce oraz jedno wyróżnienie. Pierwszą nagrodę zdobył odważny, nowoczesny a jednocześnie pozostający w relacji do historycznego otoczenia projekt przygotowany przez Biuro Analog Piotr Śmierzewski z Koszalina. Zwycięska praca w maju 2018 r. zdobyła międzynarodową nagrodę architektoniczną THE PLAN AWARD w kategorii Renowacja. Nagrody przyznaje czasopismo The Plan. To jedno z dwóch najważniejszych włoskich czasopism architektonicznych o zasięgu światowym, które promuje wiedzę o dokonaniach architektonicznych i ich jakość. Werdykt wydało jury, w składzie którego znalazła się między innymi Bernardetta Tagliabue z barcelońskiej pracowni Miralles Tagliabue EMBT oraz boloński architekt Mario Cucinella, autorzy odpowiednio hiszpańskiego i włoskiego pawilonu na Biennale Architektury w 2018 roku. Koncepcja ma szanse zostać wkrótce zrealizowana. Zwycięzca konkursu przygotował dokumentację projektowo-kosztorysową kamienicy wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu. Obecnie miasto czyni przygotowania do rozpoczęcia robót budowlanych oraz pozyskania środków na realizację zadania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020. Pod koniec 2018 r. przeprowadzono także konkurs wśród uczniów włocławskich szkół podstawowych (klas VII i VIII), uczniów klas gimnazjalnych i szkół ponadgimnazjalnych na nazwę nowego miejsca na mapie Włocławka. Nagrodzono 3 propozycje nazw, w tym zwycięską: „Kamienica Port”.



W Centrum realizowane będą, zaplanowane w GPR przedsięwzięcia na rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej mieszkańców obszaru rewitalizacji:
- Reintegracja społeczna mieszkańców Włocławka, w tym w obszarze rewitalizacji (Przedsięwzięcie 1.1.3) – jego celem jest odbudowa i podtrzymanie kluczowych kompetencji społeczno-zawodowych bezrobotnych mieszkańców obszaru rewitalizacji; projekt obejmuje m.in. pomoc w wypracowaniu indywidualnej ścieżki rozwoju, indywidualne poradnictwo psychologiczne, edukację finansową, grupowe warsztaty psychologiczne,
z zakresu zdrowia rodziny i pierwszej pomocy, doradztwo zawodowe, socjoterapię, animację lokalną, szkolenia, pośrednictwo pracy, staże zawodowe i wsparcie finansowe. Założono,
iż 20-osobowa grupa skierowana zostanie na szkolenia i wsparcie w celu utworzenia bądź pracy w spółdzielni socjalnej (Przedsięwzięcie 2.2.3.);
- Prowadzenie kawiarni obywatelskiej „Śródmieście Cafe” (Przedsięwzięcie 1.1.10) w formie centrum animacyjnego dla obszaru rewitalizacji; dotychczasowe doświadczenia kawiarni związane z organizacją przestrzeni współpracy dla mieszkańców, animacją społeczną, wsparciem liderów lokalnych, komunikacją między mieszkańcami i podmiotami odpowiedzialnymi za rewitalizację zostaną skapitalizowane na rzecz wsparcia rozwoju oferty Centrum. Dzięki połączeniu funkcji Centrum oraz kawiarni nastąpi wzmocnienie procesu integracji mieszkańców obszaru rewitalizacji. Prowadzone od 2016 r. działania w ramach kawiarni zgodnie z planem zostaną przeniesione do wyremontowanego budynku i powiększone o podwórko partycypacyjne (od 2021 r.);
- Utworzenie rezydencji artystycznych i edukacyjnych (Przedsięwzięcie 1.1.7). Efektem pobytu artystów będą spotkania autorskie, prezentacje wykonanych prac, spektakle, koncerty
czy wystawy, których odbiorcami będą mieszkańcy obszaru rewitalizacji.
- Rozwój przedsiębiorstw ekonomii społecznej (Przedsięwzięcie 2.2.3.). Część  pomieszczeń  kamienicy przy ul. 3 Maja 18 zostanie przeznaczona na działalność inkubatora podmiotów ekonomii społecznej we współpracy z akredytowanym Ośrodkiem Wspierania Ekonomii Społecznej. Przedsięwzięcie ma polegać na utworzeniu spółdzielni socjalnych,
np. z zakresu opieki dziennej nad dziećmi do lat 3 oraz z zakresu drobnych naprawy
w budynkach komunalnych (wsparcie szczególnie istotne dla starszych osób mieszkających samotnie i osób niepełnosprawnych, przy jednoczesnej współpracy z Urzędem Miasta w celu wykonywania zleceń remontowo-budowlanych w obszarze rewitalizowanym zlecanych z wykorzystaniem klauzul społecznych). Wsparcie projektowe obejmować będzie dofinansowanie szkoleń, procesu uruchomienia podmiotów ekonomii społecznej, usług doradczych na początku działalności oraz wsparcie pomostowe na 12 miesięcy działalności.

Kawiarnia obywatelska „Śródmieście Cafe”
Od grudnia 2016 roku w samym sercu obszaru rewitalizacji funkcjonuje kawiarnia obywatelska „Śródmieście Cafe” będąca miejscem, gdzie każdy może przyjść i porozmawiać o rewitalizacji przy kawie lub herbacie. Na ten cel zaadaptowano lokal użytkowy w kamienicy przy ul. 3 Maja 9.

„Śródmieście Cafe” to przestrzeń służąca badaniu potrzeb i oczekiwań mieszkańców Włocławka, otwarta na inicjatywy społeczne oraz stanowiąca centrum animacyjne obszaru rewitalizowanego. Ideą powstania kawiarni było stworzenie platformy do międzysąsiedzkiej komunikacji, a także dialogu z podmiotami realizującymi działania na rzecz rewitalizacji włocławskiego Śródmieścia. Oferta kawiarni spotkała się z dużym zainteresowaniem mieszkańców. Odbywają się tu przedsięwzięcia skierowane do dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Są to m.in. imprez kulturalne, spotkania, wykłady i konsultacje, organizowane zarówno wewnątrz lokalu, jak i w plenerze. W kawiarni odbywają się również dyżury przedstawicieli władz miasta oraz instytucji, w tym m.in. Powiatowego Urzędu Pracy, Urzędu Skarbowego i Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie. „Śródmieście Cafe” od dnia otwarcia stanowi stały i rozpoznawalny punkt na mapie Śródmieścia. Docelowa kawiarnia działać będzie w kamienicy zaadoptowanej na centrum aktywizacji i przedsiębiorczości.



W okresie grudzień 2016 – lipiec 2018 prowadzeniem kawiarni obywatelskiej „Śródmieście Cafe” zajmowali się pracownicy Wydziału Rozwoju Urzędu Miasta Włocławek. Od sierpnia do grudnia 2018 roku operatorem kawiarni było Stowarzyszenie Edukacyjno-Teatralne Teatr NASZ. W styczniu 2019 roku rozstrzygnięto konkurs, w wyniku którego operatorem kawiarni zostało Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Miasta Włocławek. Projekt związany z powołaniem i funkcjonowaniem kawiarni obywatelskiej „Śródmieście Cafe” prowadzony był do 31 grudnia 2018 roku z dofinansowaniem projektu modelowego. Obecnie jest kontynuowany i finansowany w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Włocławek na lata 2018-2028. W wyniku przekazania kawiarni organizacji pozarządowej wzrosła liczba i różnorodność oferowanych wydarzeń, a co za tym idzie, liczba odwiedzających „Śródmiescie Cafe" – w odniesieniu do okresu sprzed przekazania o około 50%.

Program wsparcia projektów lokalnych
"Program wsparcia projektów lokalnych" realizowany jest w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Włocławek na lata 2018-2028. Jego celem jest zwiększenie aktywności, zaangażowania i integracji mieszkańców obszaru rewitalizacji w sprawy lokalne oraz ich udziału w różnych obszarach funkcjonowania miasta. O wsparcie (od 500 do 2500 zł) mogą ubiegać się m.in. nieformalne grupy mieszkańców, grupy obywatelskie, organizacje pozarządowe oraz instytucje. Nabór projektów prowadzony jest w sposób ciągły. Wyboru projektów, które uzyskają dofinansowanie, dokuje Komisja Konkursowa, której przewodniczy Pełnomocnik Prezydenta ds. Rewitalizacji Miasta Włocławek. Operatorem programu jest Biuro Rewitalizacji Urzędu Miasta Włocławek, dzięki czemu nie są ponoszone koszty jego obsługi. Jednak wymaga to ze strony urzędników dużego zaangażowania  i stałej współpracy z inicjatorem pomysłu i realizatorem mikrograntu.



Do tej pory w ramach programu zrealizowano kilkanaście projektów lokalnych. Szczegóły można znaleźć tutaj.